Wprowadzenie
Protokoły z posiedzeń Zespołów i Prezydium Rady Doskonałości Naukowej są informacją publiczną. Pisząc wprost: protokoły te powinny wisieć na każdym słupie ogłoszeniowym i na każdym rogu budynku. Powinny być zamieszczane na stronie BIP Rady Doskonałości Naukowej. Powinny być dostępne dla każdego obywatela!
Rada Doskonałości Naukowej ma obowiązek sporządzania protokołów z posiedzeń Zespołów i Prezydium RDN, a obowiązek udostępniania protokołów był przedmiotem rozpraw w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Warszawie. Tymczasem RDN podejmuje wszelkie działania, żeby protokołów nie ujawniać…
Trochę historii
Na stronie internetowej Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych znajduje się prawie 1300 orzeczeń dotyczących dostępu do informacji publicznej w szkolnictwie wyższym (szukane słowa: dostęp do informacji publicznej szkolnictwo wyższe).
Bardzo ważne orzeczenie WSA, które wywołało duże zainteresowanie w środowisku akademickim dotyczyło wyroku dr Miłosławy Stępień z 2016 r. która wniosła skargę przeciwko decyzji Dziekana Wydziału Anglistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w sprawie nieudostępnienia protokołu z postępowania konkursowego na stanowisko adiunkta.
I wprawdzie od czasu złożenia przez M. Stępień niedługo minie 10 lat, a orzecznictwo w tym zakresie jest bardzo bogate, szkolnictwo wyższe i związane z nim organy, pozostały w minionej epoce, a na wnioski dotyczące udostępnienia protokołów, nagminnie wysyłają odpowiedzi wskazujące, że protokoły są „dokumentem wewnętrznym”.
Protokół jako dokument poufny i własny
Tu posłużę się własnym doświadczeniem i pismami, które otrzymałam kilka lat temu, a które dotyczą "tajności informacji publicznej".
Przywołuję tu bardzo wymowne pismo Dziekana Wydziału Nauk Pedagogicznych Piotra Petrykowskiego, jako przykład zastraszania osób, które mają odwagę domagania się informacji od władz uczelni (w piśmie zachowuję oryginalną pisownię, łącznie z popełnionymi przez dziekana błędami).
Szanowna Pani,
jako Dziekan Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu wzywam Panią do udzielenia informacji w jaki sposób pozyskała Pani poufny dokument tj. protokół z posiedzenia Sekcji I Nauk Humanistycznych i Społecznych Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów z dn. 4 listopada 2014 roku.
Jako osoba nie będąca w stroną w sprawie nie miała Pani tak prawa wglądu jak i pozyskania w sposób zgodny z prawem powyższego dokumentu. Tym bardziej nie miała Pani prawa do jego upowszechniania.
Wzywam Panią także do niezwłocznego usunięcia ww. dokumentu z należącej do Pani strony internetowej.
Jednocześnie wzywam Panią do zaprzestania rozpowszechniania nieprawdziwych informacji na temat naszego Wydziału i jego pracowników, a także manipulowania informacjami, na podstawie dokumentu, który uzyskała Pani bezprawnie, fałszywie go przy tym interpretując.
W tej sprawie podjąłem także stosowne kroki prawne.
Dla uwiarygodnienia treści, przedstawiam całe pismo w postaci pdf. Kolejne pismo dotyczące protokołów, również leży w moim osobistym archiwum. Jest to pismo, które zostało wysłane przez wiceprzewodniczącego Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów (poprzedniczki RDN) – prof. Jerzego Szaflika. Pismo dotyczyło uzyskanego legalnie, na podstawie wniosku w trybie dostępu do informacji publicznej protokołu z posiedzenia Centralnej Komisji.
„W związku z informacjami o zamiarze umieszczenia przez Panią na prywatnej stronie internetowej „habilitacje.e./index.php/nieprawidlowosci-na-umk” recenzji superrecenzentów Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, Centralna Komisja wnosi o natychmiastowe zaprzestanie naruszeń prawa i dobrych obyczajów w nauce w postaci prób upowszechniania, bez upoważnienia, dokumentów własnych Centralnej Komisji.
W trybie ustawy przepisów z dnia 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z. p.zm.) Centralna Komisja, na Pani wniosek, przesłała Pani kopie recenzji superrecenzentów Centralnej Komisji powołanych w Pani postępowaniu odwoławczym.
Z otrzymanych informacji wynika, że ma Pani zamiar umieszczenia kopie powołanych recenzji superrecenzentów CK na prywatnej stronie internetowej ..habilitacje.e./index.php/nieprawirllowosci-na-umk”. Z informacji wynika także, że ma Pani zamiar umieszczenia w Internecie także kopii otrzymanego protokołu pokontrolnego protokołu pokontrolnego CK z kontroli przeprowadzonej na Wydziale Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu postępowań habilitacyjnych z lat 2009-2013.
Centralna Komisja wnosi o zaniechanie praktyki upowszechniania, bez upoważnienia dokumentów Centralnej Komisji. Fakt otrzymania przez Panią, na indywidualny wniosek, kopii recenzji i protokołu pokontrolnego, nie oznacza, że może Pani bez ograniczeń i bez zgody Centralne) Komisji upowszechniać |e w Internecie, na prywatnej stronie internetowej.
W tej sytuacji Centralna Komisja wnosi o natychmiastowe zaniechanie powołanych prób umieszczenia przez Panią w Internecie dokumentów Centralnej Komisji pod rygorem wystąpienia CK do Prokuratury Rejonowej Warszawa-Śródmieście Północ z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa upowszechniania, bez upoważnienia, dokumentów własnych Centralnej Komisji”.
Trudno sobie wyobrazić, co J. Szaflik miał na myśli pisząc o umieszczaniu w internecie: kopii otrzymanego protokołu pokontrolnego protokołu pokontrolnego CK z kontroli...
Z pisma wynika, że osoby udostępniające informację publiczną według J. Szaflika są przestępcami! Należy podkreślić, że nie złożono żadnego zgłoszenia do prokuratury, a pismo stanowiło kolejną formę zastraszania.
Dekada później
Mija dekada. Mamy nową ustawę. Centralna Komisja zmieniła nazwę na Radę Doskonałości Naukowej. Kierownictwo RDN doskonale zdaje sobie sprawę, że powinno udostęniać protokoły z posiedzeń w BIP lub na wniosek osoby zainteresowanej. Jednoznacznie wskazuje na to prawomocny wyrok (sygn. II SA/WA 1265/23), w którym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że RDN „jest podmiotem zobowiązanym do udostępniania informacji publicznej”.
Ponieważ RDN nie wywiązuje się z obowiązku, 12 czerwca 2024 r. w imieniu Fundacji Science Watch Polska została wysłana petycja w sprawie zamieszczania protokołów i nagrań z posiedzeń Zespołów i Prezydium na stronie BIP. Petycja i odpowiedź na petycję znalazła się na stronie internetowej RDN (z datą 12 czerwca 2024 r.). W odpowiedzi na petycję RDN wskazuje jednak, że „nie przewiduje aktualnie, jak i nie planuje udostępniania na stronie BIP Rady Doskonałości Naukowej informacji publicznej w postaci nagrań i protokołów z posiedzeń Zespołów i Prezydium Rady Doskonałości Naukowej”.
Jest to naszym zdaniem jawnie wyrażone, ugruntowane wcześniejszymi przekonaniami o własnej nieomylności i bezkarności ignorowanie podstawowych obowiązków i roli organów władzy publicznej wobec racjonalnych, w przedstawionym przypadku, oczekiwań społecznych.
Mija miesiąc. 11 lipca 2024 r. w imieniu Fundacji Science Watch Polska został wysłany (za pośrednictwem skrzynki e-puap) do RDN wniosek w trybie dostępu do informacji publicznej dotyczący udostępnienia kopii protokołów z posiedzeń Zespołów oraz z posiedzeń Prezydium Rady Doskonałości Naukowej za okres od 1 stycznia 2024 r. do 30 czerwca 2024 r.
Wniosek o udostępnienie protokołów z posiedzeń RDN
Zgodnie z art. 13 ustawy prawo o dostępie do informacji publicznej, udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
W dniu 25 lipca 2024 r. również za pośrednictwem skrzynki e-puap, Michał Woźniak Kierownik Działu Kancelaryjnego Rady Doskonałości Naukowej skierował odpowiedź na wniosek:
„Działając na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępnie do informacji publicznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 902), z uwagi na konieczność dokonania analizy dokumentów objętych żądaniem ich udostępnienia, Rada Doskonałości Naukowej zawiadamia, że rozpatrzenie wniesionego wniosku nastąpi w terminie do dnia 11 września 2024 r.”
Z odpowiedzi wynika, że RDN potrzebuje aż 2 miesięcy na rozpatrzenie wniosku dotyczącego dokumentów, które są informacją publiczną(!)
W swojej odpowiedzi organ nie wskazał o jakie „analizy dokumentów”, jaki jest ich cel oraz jak czasochłonne są te analizy. Należy zaznaczyć, że protokoły z posiedzeń RDN są informacją prostą, niewymagającą przetworzenia. Są to dokumenty fizycznie istniejące, niewymagające jakichkolwiek analiz. Wysłanie kopii protokołów w postaci elektronicznej na adres mailowy Fundacji nie destabilizuje pracy RDN i nie wymaga skierowania do wykonania tego zadnia dodatkowych pracowników. Czynności takie podejmuje Biuro RDN, które jest państwową jednostką budżetową finansowaną ze środków ustalanych w części z budżetu państwa, której dysponentem jest minister właściwy ds. nauki i szkolnictwa wyższego.
W przypadku protokołów z posiedzeń RDN nie można mówić również o analizie dokumentów pod kątem ich anonimizacji, ponieważ osoby biorące udział w posiedzeniach RDN są osobami sprawującymi funkcje publiczne, a na posiedzeniach rozpatrywane są sprawy naukowe, głownie o związane z rozwojem naukowym.
Ponadto pracownicy naukowi, których dotyczą omawiane na posiedzeniach RDN sprawy również są osobami pełniącymi funkcje publiczne. Zatem nie istnieją żadne podstawy uzasadniające konieczne „analizy dokumentów objętych żądaniem”. Szczególnie nieuzasadnione jest to w kontekście dwumiesięcznego okresu „analizowania dokumentów”!
W tej sytuacji pozostaje złożenie przez Fundację kolejnej skargi dotyczącej udostępnienia przez RDN protokołów. Złożenie skargi będzie jaskrawym marnotrawieniem środków publicznych.
Obserwujemy, że RDN prowadzi działania, które na szeroką skalę utrudniają dostęp do podstawowych dokumentów, umożliwiających publiczny wgląd w jej działalność. Brak transparentności ze strony RDN jest szczególnie istotny dla osób zainteresowanych rozwojem kariery naukowej. W ostatnim czasie zauważalny jest spadek zaufania do rzetelności wyników pracy tego gremium. Dodatkowo, działania RDN zasługują na potępienie, zwłaszcza w kontekście nieefektywnego gospodarowania środkami publicznymi.
Warto również podkreślić, że Fundacja, jako organizacja społeczna, powinna koncentrować się na konstruktywnych inicjatywach, zamiast na bezcelowym mnożeniu postępowań, które generują zbędne koszty dla budżetu państwa.
Należy zauważyć, że Rada Doskonałości Naukowej jest organem władzy publicznej, którego zadaniem jest zapewnienie rozwoju kadry naukowej zgodnie z najwyższymi standardami wymaganymi do uzyskania stopni naukowych, stopni w zakresie sztuki i tytułu profesora. W zakresie prowadzonych postępowań pełni funkcję centralnego organu administracji rządowej. Jako organ administracji publicznej kierownictwo RDN powinno więc dbać o jak najwyższe standardy w zakresie jawności i transparentności działań podejmowanych przez Prezydium i członków Zespołów RDN. Wytworzone podczas posiedzeń organów władzy publicznej dokumenty w tym protokoły są podstawową informacją o działalności RDN.
Obecnie wiele uczelni dbając o przejrzystość swoich działań zamieszcza na swoich stronach internetowych protokoły. Wybrane przykłady:
- Uniwersytet Wrocławski - https://bip.uni.wroc.pl/2801/351/protokoly-posiedzen-senatu.html,
- Uniwersytet Warszawski - https://senat.uw.edu.pl/protokoly-2016-2020/,
- Uniwersytet Gdański - https://ug.edu.pl/o-uczelni/wladze/senat-uniwersytetu-gdanskiego/posiedzenia-senatu.
Na zakończenie warto przypomnieć, że przewodniczący RDN – prof. Bronisław Sitek jest profesorem nauk prawnych, któremu kwestie związane z udostępnianiem protokołów nie powinny być obce. Jego doświadczenie zawodowe i wiedza w dziedzinie prawa sugerują, że powinien mieć świadomość regulacji dotyczących jawności życia publicznego.
O dalszym rozwoju sprawy będziemy informować na stronie internetowej i w naszych mediach społecznościowych.
Joanna Gruba