[aktualizacja 07.10.2024 r.]
Wprowadzenie
Akredytacja jest potwierdzeniem kompetencji podmiotu do działań w określonym zakresie[1]. W obszarze nauki i szkolnictwa wyższego akredytacje są przyznawane obligatoryjnie przez Polską Komisję Akredytacyjną, niezależną instytucję działającą na rzecz zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia[2]. PKA wydaje opinie o jakości kształcenia w jednostkach ubiegających się o uprawnienia do nadawania stopni naukowych.
Na stronie internetowej PKA[3] znajdują się informacje dotyczące standardów i procedur ewaluacji oraz wykazy zespołów oceniających jakość kształcenia w poszczególnych dyscyplinach naukowych. Na bieżąco aktualizowana jest baza ocenionych uczelni, jednostek i kierunków.
Tymczasem publiczne uczelnie wydały w ostatnich latach blisko 2 mln zł za certyfikaty/akredytacje od prywatnego przedsiębiorcy i Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego z Sosnowca. Kilkadziesiąt uczelni publicznych, w tym Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński opłacało faktury wystawione przez jednoosobową działalność gospodarczą – Agencję PRC Przemysława Ruty z Sosnowca za udział w certyfikacji/akredytacji w programach „Uczelnia Liderów” oraz „Studia z przyszłością”.
2 września 2024 r. - proces przyznawania certyfikatów został opublikowany przez portal Wirtualna Polska (red. Michał Figurski, Patryk Słowik)
5 września 2024 r. - o zakupie certyfikatów z uwzględnieniem uczelni z Krakowa napisała Gazeta Wyborcza (red. Jarosław Sidorowicz)
6 września 2024 r. - temat certyfikatów i wyjaśniania w tej sprawie rektorów powraca na łamy Wirtualnej Polski (red. Michał Figurski, Patryk Słowik)
07.09.2024 r. - o zakupie certyfikatów z uwzględnieniem uczelni z Warszawy napisała Gazeta Wyborcza (red. Paweł Marcinkiewicz)
10.09.2024 r. - o zakupie certyfikatów z uwzględnieniem instytucji z Lublina napisała Gazeta Wyborcza (red. Piotr Kozłowski)
10.09.2024 r. - o zakupie certyfikatów w Poznaniu napisała Gazeta Wyborcza (red. Alicja Lehmann)
11.09.2024 r. - o zakupie certyfikatów napisała Gazeta Wyborcza z Sosnowca (red. Anna Malinowska)
12.09.2024 r. - zakup certyfikatów był tematem informacyjnym w Radiu Eska (red. Bartek Łojewski)
12.09.2024 r. - drugi artykuł w Gazecie Wyborczej w Sosnowcu (red. Anna Malinowska)
13.09.2024 r. - kolejny artykuł ukazał się w Gazecie Wyborczej w Sosnowcu (red. Anna Malinowska)
13.09.2024 r. - na temat certyfikatów napisał Jawny Lublin (red. Sławomir Skomra)
17.09.2024 r. - drugi artykuł w Gazecie Wyborczej w Poznaniu (red. Alicja Lehmann) 18.09.2024 r. - ukazał się artykuł na portalu "Radio Kraków" (red. Jacek Bańka)
22.09.2024 r. - bardzo dobry komentarz dotyczący zakupu certyfikatów zamieszczony na YT (Krzysztof Maj)
22.09.2024 r. - trzeci artykuł w Gazecie Wyborczej w Poznaniu (red. Alicja Lehmann i Anna Malinowska) 23.09.2024 r. - Gazeta Wyborcza publikuje artykuł dotyczący przeniesienia sprawy certyfikatów z Sosnowca do prokuratury w Opolu (red. A. Malinowska, A. Lehmann)
Certyfikaty „Uczelnia Liderów” i „Studia z przyszłością”
Konkurs „Uczelnia liderów” organizowany jest od 2011 r., akredytowane są szkoły wyższe i ich podstawowe jednostki organizacyjne (wydziały, kolegia). Zgodnie z regulaminem Uczestnik Programu, któremu został przyznany certyfikat, zobowiązany jest do uiszczenia na rzecz przedsiębiorcy Przemysława Ruty (Agencja Kreatywna PRC z Sosnowca) jednorazowej opłaty akredytacyjnej w kwocie:
- 3300 zł netto – w przypadku przyznania certyfikatu w kategorii „uczelnia publiczna” lub „uczelnia niepubliczna” dla uczelni o liczbie studentów do 1,5 tys. osób,
- 3500 zł netto – w przypadku przyznania certyfikatu w kategorii „uczelnia publiczna” lub „uczelnia niepubliczna” dla uczelni o liczbie studentów powyżej 1,5 tys. osób,
- 3000 zł netto - w przypadku przyznania certyfikatu w kategorii „jednostka organizacyjna uczelni publicznej” lub „jednostka organizacyjna uczelni niepublicznej”.
- 3400 zł netto - w przypadku przyznania certyfikatu w kategorii „inna
Jest to opłata roczna, po tym czasie uczelnia nie może posługiwać się certyfikatem, ale może przystąpić do kolejnego konkursu za wskazaną opłatą, z możliwą zniżką.
W konkursie „Studia z przyszłością” Uczelnia, której Uczestnik Programu, któremu został przyznany certyfikat akredytacyjny „Studia z Przyszłością”, ponosi opłatę za 1 akredytowany kierunek studiów) w kwocie:
- 2950 PLN netto - dla kierunku studiów I stopnia bez specjalności,
- 3450 PLN netto - dla kierunku studiów I stopnia ze specjalnościami,
- 2650 PLN netto - dla kierunku studiów II stopnia bez specjalności,
- 2950 PLN netto - dla kierunku studiów II stopnia ze specjalnościami,
- 3250 PLN netto - dla kierunku studiów realizowanego w trybie studiów jednolitych magisterskich bez specjalności,
- 3450 PLN netto - dla kierunku studiów realizowanego w trybie studiów jednolitych magisterskich ze specjalnościami,
- 2950 PLN netto - dla kierunku studiów podyplomowych,
- 2950 PLN netto - dla szkoły doktorskiej,
- 2850 PLN netto - dla specjalności na kierunku studiów.
Podkreślić należy, że Uczelnia wnosi osobną opłatę za akredytację każdego zgłoszonego kierunku studiów. To opłata za rok. Część uczelni kupuje certyfikaty dla kilku/ kilkunastu kierunków, co daje znaczącą kwotę. Aby uczelnia mogła nadal posługiwać się certyfikatem w kolejnym roku, zgłasza się ponownie do konkursu i wnosi kolejną opłatę.
W obu programach przedstawiciel uczelni wypełnia ankietę samooceny, którą następnie ocenia ekspert zatrudniony przez przedsiębiorcę Przemysława Rutę. Regulamin zobowiązuje uczestników akredytacji „do udzielania zgodnych z prawdą informacji, będących podstawą dokonania rzetelnej oceny, w zakresie objętym procedurą certyfikacji.” Wzór formularza recenzji
Podmiot akredytujący i eksperci
Na stronach internetowych konkursów akredytacyjnych: www.studiazprzysłoscia.pl oraz Uczelnia Liderów (uczelnia-liderow.pl) czytamy, że Organizatorem Merytorycznym jest Fundacja Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego z Sosnowca, a Organizatorem – Agencja Kreatywna PRC Przemysław Ruta. Uprawnienia i zadania podmiotów akredytujących wskazujemy poniżej w oparciu o regulaminy konkursu oraz Raporty Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego składane do Ministerstwa Edukacji.
ORGANIZATORZY W AKREDYTACJI UCZELNIA LIDERÓW I STUDIA Z PRZYSZŁOŚCIĄ
Agencja Kreatywna PRC Przemysław Ruta z siedzibą w Sosnowcu, przy ul. Modrzejowskiej 20 – jednoosobowa działalność gospodarcza | Fundacja Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego z siedzibą w Sosnowcu, przy ul. Warszawskiej 1 lok. 9 |
Wystawia faktury uczelniom | Opracowuje ankietę certyfikacyjną, przekazuje do korespondencji z uczelniami swój papier firmowy |
Na jej konto wpływa płatność od uczelni | Rekomenduje recenzentów - członków komisji certyfikacyjnej, |
Przemysław Ruta zatrudnia ekspertów, zawiera z nimi umowy, określa warunki zatrudnienia i wysokość wynagrodzenia | W zespole recenzentów-członków komisji certyfikacyjnej zasiada z urzędu Prezes Zarządu Fundacji |
Zapewnia obsługę organizacyjną, finansową i public relations Programu | Udziela informacji i wyjaśnień podmiotom zainteresowanym udziałem w Programie |
Co budzi wątpliwości?
- Brak jawności finansowej – nie wiemy, kogo naprawdę zatrudniał jako ekspertów przedsiębiorca Przemysław Ruta, ani jak wykorzystywano środki publiczne przekazane przez uczelnie. Nie wiemy, kto tak naprawdę oceniał uczelnie.
- Brak jawności w zakresie ocen – działalność gospodarcza Przemysława Ruty nie ujawnia informacji dotyczących liczby zgłoszeń, punktacji, kryteriów ocen, ani czy w ocenie konkretnych uczelni podjęto jakiekolwiek dodatkowe działania (np. wizyty studyjne) poza oceną ankiety wypełnionej przez uczelnię
- Z Raportów Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego wynika, że podejmowano uchwały o rekomendowaniu na funkcję eksperta m.in. Prezes Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego Grażynę Kaczmarczyk, Michała Kaczmarczyka (rektora Akademii Humanitas w Sosnowcu), Przemysława Rutę i Piotra Celeja (asystentów w Akademii Humanitas w Sosnowcu). Oznacza to, że Przemysław Ruta zatrudniał Prezes Fundacji Grażynę Kaczmarczyk w związku z tym, że ona sama siebie rekomendowała do funkcji eksperta. A co więcej Przemysław Ruta zatrudniał sam siebie w roli eksperta, z rekomendacji Prezes Fundacji.
- Wątpliwości budzi fakt, że Fundacja Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego zarządzana przez Rodzinę Rektora Akademii Humanitas w Sosnowcu określa, że jest Organizatorem Merytorycznym. Fundacja nie zatrudnia ekspertów, nie ma nad ich pracą ekspercką nadzoru. Wydaje się, że przygotowanie formularza oceny, udostępnienie papieru firmowego, rekomendowanie kogoś na funkcję eksperta nie czyni z nas Organizatora Merytorycznego.
- Nie wiemy, dlaczego eksperci dokonują ocen na papierze firmowym Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego, skoro są zatrudnieni przez jednoosobową działalność gospodarczą.
Największe wątpliwości budzi fakt, że żadne środki publiczne (a mówimy o ogromnych, milionowych kwotach) w ramach certyfikacji/akredytacji nie wpływają na konto Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego z Sosnowca, tylko na konto jednoosobowej działalności Przemysława Ruty. Gdyby uczelnie przelewały środki na konto Fundacji, mielibyśmy wiedzę z publicznych raportów, ile otrzymała Fundacja i moglibyśmy sprawdzić, czy wydatkowano te środki na cele statutowe Fundacji, czyli np. na stypendia dla uczniów.
Władze Uczelni chwalą się, że otrzymali najbardziej prestiżowy certyfikat/akredytację, przyznany przez Fundację Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego, pozostającą pod nadzorem Minister Edukacji. Tymczasem opłacają faktury VAT wystawione przez przedsiębiorcę. Rektorzy nie wiedzą, kto oceniał ich uczelnię i czy dokonano oceny uczelni, czy raczej oceny ankiety wypełnionej przez Uczelnię. Każda uczelnia wskazuje na swoje osiągnięcia, zazwyczaj pomija słabe strony. Czy można rzetelnie ocenić uczelnię na podstawie ankiety, którą wypełniły Władze uczelni lub wskazani pracownicy? Pozostawiamy to pytanie otwarte.
Powiązania
Fundacja Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego została założona w 2010 roku, wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 0000370947. Nadzór nad działalnością FREiSW sprawuje Minister Edukacji. Fundacja współpracuje z m.in. z Akademią Humanitas w Sosnowcu, czy z Pracownią Zarządzania Wiedzą (jednoosobową działalnością gospodarczą) prof. Dariusza Rotta. Założycielką i prezesem zarządu Fundacji jest mgr Grażyna Kaczmarczyk (prywatnie mama rektora Akademii Humanitas w Sosnowcu dr hab. Michała Kaczmarczyka). Członkiem Rady Fundacji jest Marek Kaczmarczyk (prywatnie ojciec rektora). Doradcą Zarządu, pełnomocnikiem Fundacji ds. współpracy z uczelniami i ekspertem oceniającym uczelnie jest dr hab. Michał Kaczmarczyk (rektor Akademii Humanitas w Sosnowcu). Fundacja Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego jest więc w pewnym sensie rodzinnym przedsięwzięciem Państwa Kaczmarczyków.
Fundacja współpracuje z Agencją Kreatywną PRC – jednoosobową działalnością gospodarcza, której właścicielem jest Przemysław Ruta, zgodnie z informacją Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (https://radon.nauka.gov.pl/dane/profil/75A575994D56586A744DACA3CC391B1970EBFDDF) zatrudniony na stanowisku asystenta w Akademii Humanitas od 2018 roku.
Rektor Akademii Humanitas w Sosnowcu nie ukrywa, że Przemysław Ruta to prywatnie jego przyjaciel i partner biznesowy (https://whystory.pl/praca-polaczona-z-pasja-daje-sukces/).
Jakie wynagrodzenie za ocenę uczelni w ramach płatnych akredytacji otrzymuje dr hab. Michał Kaczmarczyk (rektor) za pośrednictwem Agencji Kreatywnej PRC Przemysława Ruty nie wiemy, bo przedsiębiorcy nie są zobowiązani do udostępniania informacji.
Aby łatwiej zrozumieć powiązania Akademii Humanitas, Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego oraz Agencji Kreatywnej PRC przedstawiono je w postaci graficznej.
Analiza danych pozyskanych od rektorów
W celu zebrania informacji dotyczących zakupu przez uczelnie certyfikatów/akredytacji w ramach konkursów organizowanych przez Agencję Kreatywną PRC i Fundację Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego z Sosnowca, 8 maja 2024 r. skierowano za pośrednictwem poczty elektronicznej wnioski w trybie dostępu do informacji publicznej do 128 rektorów publicznych uczelni.
We wniosku zawarto pytania dotyczące:
- Ile akredytacji/certyfikatów od Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego z Sosnowca (program akredytacji „Studia z przyszłością" oraz "Uczelnia Liderów") otrzymała Uczelnia od 2015 do 2024 roku?
- Ile Uczelnia zapłaciła za wskazane akredytacje/certyfikaty od 2015 do 2024 roku? Na czyje konto przelewano pieniądze?
- Czy zdarzyło się w latach 2015-2024, że Uczelnia zgłosiła się do programu "Studia z przyszłością" i/lub "Uczelnia liderów" i nie otrzymała akredytacji/certyfikatu? Jeśli tak, to kiedy i w którym programie.
Większość uczelni wskazała, że przechowywane dokumenty finansowe obejmują ostatnie 5 lat. Zatem wydatkowana na certyfikaty kwota obejmuje lata do stycznia 2019 r. do marca 2024 r.
Odpowiedzi na wniosek wskazują, że uczelnie coraz lepiej radzą sobie z informacją publiczną, ponieważ aż 122 rektorów (95,31%) odpowiedziało na otrzymane wnioski. Rektorzy 6 uczelni (4,69%) do 2 września br., czyli do dnia publikacji artykułu nie udostępnili informacji publicznej dotyczącej zakupionych certyfikatów. Są to rektorzy następujących uczelni:
- Uniwersytet Jagielloński w Krakowie;
- Uniwersytet Warszawski;
- Akademia Zamojska - po złożeniu skargi na bezczynność rektora do WSA, uczelnia przysłała odpowiedź w dniu 11.09.2024 r.;
- Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi - po złożeniu skargi na bezczynność rektora do WSA, uczelnia przysłała odpowiedź w dniu 24.09.2024 r.;
- Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Targu - po złożeniu skargi na bezczynność rektora do WSA, uczelnia przysłała odpowiedź w dniu 17.09.2024 r.;
- Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki - po złożeniu skargi na bezczynność rektora do WSA, uczelnia przysłała odpowiedź w dniu 20.09.2024 r.;
Dane dotyczące liczby i kwot wydanych na zakup certyfikatów z tych uczelni pozyskano z ich oficjalnych stron internetowych. Zatem kwoty wydatkowane przez te uczelnie są kwotami jedynie przybliżonymi.
LICZBA ZAKUPIONYCH CERTYFIKATÓW
Analiza otrzymanych danych wskazuje, że uczelnie zakupiły 695 certyfikatów w tym 113 „Uczelnia Liderów” oraz 582 certyfikatów „Studia z przyszłością”.
Według danych przekazanych przez rektorów, aż 84 uczelnie (65,63%) nabyły certyfikaty od Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego z Sosnowca, podczas gdy 44 rektorów (34,37%) zadeklarowało brak posiadania takich certyfikatów.
Liderami wśród uczelni pod względem liczby zakupionych certyfikatów są:
- Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu - 75
- Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich – 31
- Politechnika Wrocławska – 28
Tylko 2 razy odmówiono wydania certyfikatu, co oznacza, że wszystkie uczelnie, bez względu na jakość prowadzonych studiów, po zapłaceniu odpowiedniej kwoty otrzymywały certyfikat. Jak twierdzi Fundacja Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego na stronie internetowej „Studia z przyszłością” – „nadany przez Fundację Znak Jakości stanowi cenny atut marketingowy pozwalający wyróżnić się na konkurencyjnym rynku edukacyjnym i budować wizerunek certyfikowanego kierunku jako nowoczesnego, innowacyjnego, atrakcyjnego dla kandydatów na studia, dobrze odpowiadającego na wyzwania rynku pracy. Posiadanie akredytacji pozwala skutecznie promować kierunek, potwierdzać najwyższą jakość studiów, należeć do grona liderów rynku szkolnictwa wyższego”.
Rektorzy dwóch uczelni: Akademii Sztuki Wojennej i Akademii Mazowieckiej w Płocku wykazali, że uczelnie otrzymały akredytacje/certyfikaty, natomiast nie wykazali czy poniosły z tytułu ich zakupów koszty.
KWOTY WYDANE PRZEZ UCZELNIE NA CERTYFIKATY
Zgodnie z odpowiedziami rektorów, 84 publiczne uczelnie, które zakupiły certyfikaty od Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego z Sosnowca przelały na konto jednoosobowej działalności przedsiębiorcy Przemysława Ruty (zatrudnionego na stanowisku asystenta w Akademii Humanitas w Sosnowcu) kwotę 1 999 295,30 zł
Najwięcej, bo aż 193 931,90 zł wydał Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu nabywając 75 certyfikatów. Pozostałe uczelnie wraz z liczbą zakupionych certyfikatów i wydanymi na nie kwotami przedstawiono w tabeli.
Tabela 1. Suma wydana przez uczelnie publiczne na certyfikaty.
Lp. | Nazwa instytucji | Łączna kwota za certyfikaty | Liczba zakupionych certyfikatów |
1 | Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu | 193 931,90 zł | 75 |
2 | Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich | 115 140,00 zł | 31 |
3 | Politechnika Gdańska | 79 261,00 zł | 26 |
4 | Politechnika Wrocławska | 67 016,00 zł | 28 |
5 | Politechnika Łódzka | 64 044,00 zł | 20 |
6 | Politechnika Śląska | 60 159,00 zł | 27 |
7 | Politechnika Warszawska | 59 469,00 zł | 15 |
8 | Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie | 54 173,00 zł | 19 |
9 | Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie | 47 293,00 zł | 18 |
10 | Uniwersytet Łódzki | 47 069,00 zł | 16 |
11 | Politechnika Poznańska | 46 144,00 zł | 4 |
12 | Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie | 36 260,00 zł | 20 |
13 | Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie | 35 608,00 zł | 13 |
14 | Uniwersytet Gdański | 35 411,00 zł | 16 |
15 | Uniwersytet Jagielloński w Krakowie | 35 000,00 zł | 11 |
16 | Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie | 34 350,00 zł | 13 |
17 | Politechnika Morska | 33 794,00 zł | 11 |
18 | Uniwersytet Szczeciński | 33 000,00 zł | 10 |
19 | Akademia Nauk Stosowanych Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu | 32 298,00 zł | 10 |
20 | Uniwersytet Wrocławski | 32 257,00 zł | 18 |
21 | Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa w Jeleniej Górze | 30 085,00 zł | 9 |
22 | Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Sączu | 29 643,00 zł | 9 |
23 | Collegium Witelona Uczelnia Państwowa | 29 397,00 zł | 11 |
24 | Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki | 28 966,50 zł | 10 |
25 | Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie | 26 096,00 zł | 7 |
26 | Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie | 25 707,00 zł | 9 |
27 | Politechnika Częstochowska | 25 534,00 zł | 8 |
28 | Uczelnia Państwowa im. Jana Grodka w Sanoku | 25 215,00 zł | 8 |
29 | Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie | 24 747,00 zł | 9 |
30 | Politechnika Świętokrzyska | 24 710,00 zł | 10 |
31 | Uniwersytet Morski w Gdyni | 23 437,00 zł | 10 |
32 | Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach | 23 320,00 zł | 5 |
33 | Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie | 23 228,10 zł | 9 |
34 | Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach | 23 087,00 zł | 8 |
35 | Państwowa Uczelnia Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach | 21 894,00 zł | 6 |
36 | Małopolska Uczelnia Państwowa im. rotmistrza Witolda Pileckiego w Oświęcimiu | 21 475,00 zł | 7 |
37 | Akademia nauk Stosowanych w Elblągu | 20 813,00 zł | 7 |
38 | Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu | 20 345,00 zł | 4 |
39 | Uniwersytet Warszawski | 18 000,00 zł | 6 |
40 | Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu | 17 466,00 zł | 7 |
41 | Politechnika Białostocka | 16 912,00 zł | 7 |
42 | Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy | 16 113,00 zł | 7 |
43 | Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie | 15 990,00 zł | 6 |
44 | Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu | 15 805,00 zł | 6 |
45 | Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki | 15 653,00 zł | 2 |
46 | Uniwersytet Bielsko-Bialski | 15 079,80 zł | 5 |
47 | Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie | 14 391,00 zł | 4 |
48 | Uniwersytet Zielonogórski | 13 333,00 zł | 4 |
49 | Uniwersytet Medyczny w Lublinie | 13 099,00 zł | 4 |
50 | Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie | 12 976,00 zł | 4 |
51 | Uniwersytet Opolski | 12 792,00 zł | 4 |
52 | Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu | 12 595,00 zł | 4 |
53 | Szkoła Główna Handlowa w Warszawie | 12 582,00 zł | 5 |
54 | Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza | 12 379,00 zł | 4 |
55 | Uniwersytet w Białymstoku | 12 300,00 zł | 4 |
56 | Uniwersytet Kaliski | 11 562,00 zł | 3 |
57 | Uniwersytet Śląski w Katowicach | 10 947,00 zł | 4 |
58 | Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie | 10 209,00 zł | 3 |
59 | Politechnika Opolska | 10 147,00 zł | 3 |
60 | Politechnika Koszalińska | 9 963,00 zł | 3 |
61 | Uniwersytet Rzeszowski | 9 471,00 zł | 3 |
62 | Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach | 9 329,00 zł | 4 |
63 | Gdański Uniwersytet Medyczny | 8 794,00 zł | 3 |
64 | Akademia Nauk Stosowanych w Lesznie | 8 118,00 zł | 3 |
65 | Akademia Muzyczna im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu | 7 872,00 zł | 3 |
66 | Warszawski Uniwersytet Medyczny | 7 195,00 zł | 2 |
67 | Akademia Łomżyńska | 7 134,00 zł | 3 |
68 | Akademia Nauk Stosowanych w Koninie | 7 134,00 zł | 3 |
69 | Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu | 6 765,00 zł | 3 |
70 | Państwowa Uczelnia Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu | 6 396,00 zł | 2 |
71 | Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Jarosławiu | 6 150,00 zł | 2 |
72 | Akademia im. Jakuba z Paradyża Gorzów | 4 797,00 zł | 2 |
73 | Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie | 3 690,00 zł | 1 |
74 | Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu | 3 690,00 zł | 2 |
75 | Uniwersytet Pomorski w Słupsku | 3 690,00 zł | 1 |
76 | Uniwersytet Pedagogiczny KEN w Krakowie | 3 628,50 zł | 1 |
77 | Uniwersytet Medyczny w Białymstoku | 3 561,00 zł | 1 |
78 | Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte | 3 500,00 zł | 1 |
79 | Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego | 3 450,00 zł | 1 |
80 | Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku | 3 198,00 zł | 1 |
81 | Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu | 3 075,00 zł | 2 |
82 | Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego | 3 000,00 zł | 1 |
83 | Politechnika Lubelska | 2 853,00 zł | 1 |
84 | Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Targu | 2 583,00 zł | 1 |
85 | Akademia Nauk Stosowanych w Pile | 2 100,00 zł | 1 |
86 | Akademia Nauk Stosowanych im. Stefana Batorego w Skierniewicach | - zł | 0 |
87 | Akademia Wymiaru Sprawiedliwości | - zł | 0 |
88 | Akademia Bialska | - zł | 0 |
89 | Akademia Mazowiecka w Płocku | - zł | 2 |
90 | Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy | - zł | 0 |
91 | Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi | - zł | 0 |
92 | Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu | - zł | 0 |
93 | Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach | - zł | 0 |
94 | Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku | - zł | 0 |
95 | Akademia Nauk Stosowanych w Nysie | - zł | 0 |
96 | Akademia Nauk Stosowanych w Raciborzu | - zł | 0 |
97 | Akademia Policji w Szczytnie | - zł | 0 |
98 | Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu | - zł | 0 |
99 | Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi | - zł | 0 |
100 | Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach | - zł | 0 |
101 | Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie | - zł | 0 |
102 | Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie | - zł | 0 |
103 | Akademia Sztuki w Szczecinie | - zł | 0 |
104 | Akademia Sztuki Wojennej | - zł | 6 |
105 | Akademia Tarnowska | - zł | 0 |
106 | Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie | - zł | 0 |
107 | Akademia w Wałczu | - zł | 0 |
108 | Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku | - zł | 0 |
109 | Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie | - zł | 0 |
110 | Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu | - zł | 0 |
111 | Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach | - zł | 0 |
112 | Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie | - zł | 0 |
113 | Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu | - zł | 0 |
114 | Akademia Zamojska | - zł | 0 |
115 | Lotnicza Akademia Wojskowa | - zł | 0 |
116 | Państwowa Akademia Nauk w Ciechanowie | - zł | 0 |
117 | Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Chełmie | - zł | 0 |
118 | Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Głogowie | - zł | 0 |
119 | Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Przemyślu | - zł | 0 |
120 | Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku | - zł | 0 |
121 | Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi | - zł | 0 |
122 | Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koszalinie | - zł | 0 |
123 | Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie | - zł | 0 |
124 | Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu | - zł | 0 |
125 | Uniwersytet Medyczny w Łodzi | - zł | 0 |
126 | Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie | - zł | 0 |
127 | Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach | - zł | 0 |
128 | Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie | - zł | 0 |
2 020 844,80 zł | 702 |
Wszystkie 44 uczelnie, które nie kupiły certyfikatu od Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego, wykazały się odpowiedzialnością w zarządzaniu środkami publicznymi. Uczelnie te otrzymają od nas podziękowanie, potwierdzające ich rzetelne podejście do wydatkowania funduszy publicznych.
Samorządowy Lider Edukacji
Samorządowy Lider Edukacji to kolejny konkurs organizowany przez Agencję Kreatywną PRC oraz Fundację Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego z Sosnowca. Organizatorzy wskazują, że akredytacji podlegają jednostki samorządu terytorialnego, które posiadają szczególne osiągnięcia w dziedzinie rozwoju edukacji i systemu oświaty, wspierania młodzieży i współpracy ze środowiskami edukacyjnymi. Koszt certyfikatu: a. 4.100 zł netto (gmina do 20.000 mieszkańców), b. 4.800 zł netto (gmina o liczbie mieszkańców od 20.001 do 50.000), c. 5.300 zł netto (gmina o liczbie mieszkańców od 50.001 do 100.000), d. 6.900 zł netto (gmina o liczbie mieszkańców powyżej 100.000), e. 5.600 zł netto (powiaty ziemskie), f. 6.900 zł netto (samorząd wojewódzki).
Współpracownik Fundacji Science Watch Polska złożył do pięćdziesięciu losowo wybranych urzędów wniosek o udostępnienie informacji publicznej w zakresie:
- Ile akredytacji od Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego z Sosnowca (program akredytacji „Samorządowy Lider Edukacji") otrzymał Urząd od 2015 do 2024 roku?
- Ile zapłacono za udział w programie akredytacji od 2015 do 2024 roku?
- Na czyje konto przelewano pieniądze?
- Kto wydał decyzję o udziale w programie akredytacji?
- Jak przebiegał proces oceny Urzędu w czasie akredytacji w programie „Samorządowy Lider Edukacji”?
- Czy odbywały się wizyty studyjne ekspertów? (jeśli tak, to kiedy i kto w nich uczestniczył – wnoszę o udostępnienie protokołów z tych spotkań)
- Czy eksperci otrzymywali dokumenty urzędu? (jeśli tak, to jakie, kiedy i kto o nie wnosił)?
Ustalono, że 42 z 50 losowo wybranych Urzędów Miast/Gmin w latach 2016-2024 zakupiło certyfikat „Samorządowy Lider Edukacji”, przelewając środki publiczne na konto jednoosobowej działalności gospodarczej PRC Agencja Kreatywna Przemysław Ruta z Sosnowca (prawie milion złotych). Nie uzyskano żadnej informacji o urzędzie, który zgłosił się do konkursu i nie otrzymał certyfikatu/akredytacji.
Zgodnie z Regulaminem Konkursu § 16 1. Recenzentów rekomenduje Zarząd Fundacji. 2. Recenzenci tworzą komisję certyfikacyjną. W skład komisji certyfikacyjnej wchodzi z urzędu Prezes Zarządu Fundacji. Jednak podobnie jak w konkursach dla uczelni Komisja Certyfikacyjna, w tym Prezes Fundacji jest zatrudniana przez jednoosobową działalność gospodarczą Przemysława Ruty (tzw. organizatora finansowego), co oznacza że wszelkie przelewy środków publicznych z urzędów i wynagrodzenie dla osób związanych z Fundacją pozostają poza kontrolą społeczną i nie są ujawniane w trybie informacji publicznej.
Zgodnie z informacjami publicznymi uzyskanymi od Urzędów proces akredytacji w ramach programu „Samorządowy Lider Edukacji” polegał w większości urzędów na przesłaniu przez Gminę zgłoszenia oraz ankiety certyfikacyjnej – eksperci nie otrzymali z Gminy innych dokumentów, ani nie odbywały się też wizyty studyjne ekspertów (choć pojawiły się także takie odpowiedzi „w 2022 roku wizytę ekspercką odbył członek komisji eksperckiej Michał Kaczmarczyk, który wizytował elementy infrastruktury sportowej (boisko do piłki nożnej w Borzęcinie Dużym i boisko we wsi Klaudyn)”
Tabela 2. Zestawienie przygotowane w oparciu o udzielone przez Urzędy odpowiedzi.
Lp. | Urząd | Liczba zakupionych certyfikatów | Wpłata na konto PRC Agencja Kreatywna Przemysław Ruta |
1. | Lublin | 13 | 91 000 zł |
2. | Gdynia | 7 | 54 858 zł |
3. | Katowice | 9 | 53 136 zł |
4. | Swarzędz | 9 | 47 724 zł |
5. | Płońsk | 9 | 45 510 zł |
6. | Wieliczka | 7 | 41 820 zł |
7. | Gmina Andrychów | 8 | 41 205 zł |
8. | Gmina Żukowo | 7 | 36 654 zł |
9. | Urząd Miasta Bieruń | 9 | 35 916 zł |
10. | Gmina Lesznowola | 7 | 34 809 zł |
11. | Międzyrzec Podlaski | 8 | 32 472 zł |
12. | Józefów nad Wisłą | 8 | 32 472 zł |
13. | Gmina Iława | 8 | 32 472 zł |
14. | Gmina Wisznia Mała | 9 | 32 472 zł |
15. | Gmina Górno | 5 | 31 857 zł |
16. | Tarczyn | 8 | 30 873 zł |
17. | Gmina Stare Babice | 6 | 28 800 zł |
18. | Orzesze | 6 | 26 937 zł |
19. | Gmina Ożarów Mazowiecki | 26 691 zł | |
20. | Legionowo | 4 | 23 493 zł |
21. | Pszczyna | 4 | 23 493 zł |
22. | Gdańsk | 3 | 21 648 zł |
23. | Gmina Goleniów | 4 | 20 049 zł |
24. | Międzychód | 5 | 19 311 zł |
25. | Gmina Pilawa | 4 | 17 466 zł |
26. | Bielsko-Biała | 2 | 16 728 zł |
27. | Urząd Miasta i Gminy Morawica | 4 | 15 744 zł |
28. | Wadowice | 3 | 14 514 zł |
29. | Gmina Zgorzelec | 3 | 14 193 zł |
30. | Gmina Ujazd | 3 | 11 193 zł |
31. | Świnoujście | 2 | 10 701 zł |
32. | Świdnik | 2 | 9 963 zł |
33. | Gmina Biskupiec | 2 | 9 000 zł |
34. | Gmina Miasta Elbląg | 1 | 7 626 zł |
35. | Urząd Miejski w Drezdenku | 2 | 7 500 zł |
36. | Kalisz | 1 | 6 396 zł |
37. | Siemianowice Śląskie | 1 | 6 396 zł |
38. | Michałowice | 1 | 4 674 zł |
39. | Gmina Kurzętnik | 1 | 3 936 zł |
40. | Gmina Kaczory | 1 | 3 936 zł |
41. | Gmina Sierakowice | 1 | 3 936 zł |
42. | Gmina Borki | 1 | 3 936 zł |
RAZEM | 55 | 1 033 510 zł |
Konkursy dla przedsiębiorców
Rektor Akademii Humanitas w Sosnowcu dr hab. Michał Kaczmarczyk, Prezes Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego w Sosnowcu Grażyna Kaczmarczyk, mgr Przemysław Ruta (przedsiębiorca i asystent Akademii Humanitas w Sosnowcu) są także ekspertami w konkursach organizowanych dla przedsiębiorców.
Konkursy takie organizuje Piotr Celej - drugi asystent Rektora Akademii Humanitas w Sosnowcu, prowadzący Biuro Rektora. To Prezes Spółki Quality Institute z Katowic, dla której pracuje także Przemysław Ruta.
Na pytanie, co łączy spółkę z Katowic z uczelnią z Sosnowca i kto kieruje przedsięwzięciem odpowiada Dziennik Zachodni w artykule: https://dziennikzachodni.pl/katowice-kontrowersyjne-konkursy-na-certyfikaty-jakosci-organizator-odpowiedzial-na-watpliwosci-przedsiebiorcow/ar/c1-17599447
Zgodnie z wypowiedziami medialnymi przedsiębiorców, o tym, że muszą zapłacić za certyfikaty dowiadują się dopiero post factum, na podstawie przesłanej faktury. Ponad stu przedsiębiorców zgłosiło sprawę do prokuratury.
Prokuratura Okręgowa w Sosnowcu
Prokuratura Okręgowa w Sosnowcu udzieliła Fundacji Science Watch Polska informacji, że w toku jest śledztwo dotyczące nieprawidłowości przy sprzedaży certyfikatów przez opisane w publikacji podmioty. Śledztwo obejmuje także wątek składania fałszywych zeznań.
Zakończenie
W kontekście przedstawionych powyżej informacji wydaje się konieczne podjęcie dyskusji na temat wydatkowania środków publicznych przez uczelnie publiczne oraz jawności w udostępnianiu informacji środowisku akademickiemu. Żaden z rektorów uczelni, które zakupiły certyfikaty nie poinformował na stronie internetowej uczelni ani w mediach społecznościowych, że dokonał przelewu za akredytację na konto jednoosobowej działalności przedsiębiorcy z Sosnowca ani nie wskazał na czym polegała akredytacja. Nie wiemy także, jak zaksięgowano na uczelniach koszt zakupu certyfikatów. A co najważniejsze, nie wiemy, kto w rzeczywistości oceniał ankietę uczelni.
16 lipca 2024 r. wysłano pismo do Prezes Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego - Grażyny Kaczmarczyk dotyczące sprzedaży przez Fundację certyfikatów publicznym uczelniom. Do dnia opublikowania artykułu odpowiedź nie nadeszła.
24 czerwca 2024 r. został wysłany wniosek do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dotyczący wydatkowania publicznych pieniędzy przez uczelnie w zakresie zakupu akredytacji/certyfikatów zakupionych od Fundacji Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego z Sosnowca. Na konkretną odpowiedź jeszcze czekamy.
Joanna Gruba
[1] https://www.pkn.pl/na-skroty/faq/czym-jest-akredytacja-i-jakich-podmiotow-dotyczy
[2] https://pka.edu.pl/o-pka/misja-pka/
[3] https://pka.edu.pl/
https://wiadomosci.wp.pl/kup-pan-certyfikat-cala-polska-ze-znakiem-jakosci-7065670930479680a#komentarze
https://wiadomosci.onet.pl/kraj/prestiz-na-sprzedaz-jak-instytucje-publiczne-kupuja-swoja-renome/6cvjwqv